Partnership for Success

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სფერო, რომელსაც შეეხო „კონკურენციის შესახებ“ საქართველოს კანონში 2020 წლის 4 ნოემბრიდან განხორციელებული ცვლილებები, არის ეკონომიკის რეგულირებადი სფერო.

ეკონომიკის რეგულირებად სფეროს მიეკუთვნება საქართველოს ეროვნული ბანკის, ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის და კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ რეგულირებადი სექტორები (საფინანსო, ელექტროენერგეტიკის, ბუნებრივი გაზის, წყალმომარაგების, კომუნიკაციების). აღნიშნულ სფეროებში, ცვლილებების განხორციელებამდე, კონკურენციის მარეგულირებელი ნორმები არ იყო სრულყოფილი და ბევრი საკითხი რჩებოდა ღია, რადგან საქართველოს კონკურენციის ეროვნული სააგენტოს უფლებამოსილებები სრულად იყო შეზღუდული ამ სექტორებში, ხოლო, სფეროს მარეგულირებელი კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა ბევრ მნიშვნელოვან საკითხს.

ეკონომიკის რეგულირებად სფეროს მიეკუთვნება საქართველოს ეროვნული ბანკის, ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის და კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ რეგულირებადი სექტორები (საფინანსო, ელექტროენერგეტიკის, ბუნებრივი გაზის, წყალმომარაგების, კომუნიკაციების). აღნიშნულ სფეროებში, ცვლილებების განხორციელებამდე, კონკურენციის მარეგულირებელი ნორმები არ იყო სრულყოფილი და ბევრი საკითხი რჩებოდა ღია, რადგან საქართველოს კონკურენციის ეროვნული სააგენტოს უფლებამოსილებები სრულად იყო შეზღუდული ამ სექტორებში, ხოლო, სფეროს მარეგულირებელი კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა ბევრ მნიშვნელოვან საკითხს.

2020 წელს კანონში შესული ცვლილებების შედეგად, შემოთავაზებულ იქნა ისეთი მოდელი, რომ კონკურენციის კანონმდებლობის აღსრულების უფლება რეგულირებად სექტორში მიენიჭა როგორც სააგენტოს, ასევე, შესაბამისი სფეროს მარეგულირებელ ორგანოს. ამასთან, ადგილი რომ არ ჰქონოდა სხვადასხვა სექტორში მოქმედი ეკონომიკური აგენტების მიმართ განსხვავებულ მიდგომას, კონკურენციის სამართლის ძირითადი ნორმების სისტემატიზაცია მოხდა ერთ კანონში. კერძოდ, კონცენტრაციის მარეგულირებელი ნორმები, დომინანტური მდგომარეობის ბოროტად გამოყენების და კონკურენციის შემზღუდველი შეთანხმებების განმსაზღვრელი დებულებები და კანონდარღვევისთვის შესაფარდებელი ჯარიმები ასახულია „კონკურენციის შესახებ“ საქართველოს კანონში და მარეგულირებელი ორგანოები ამ ნაწილში აღასრულებელ სწორედ ამ სპეციალურ კანონს. ასეთი ერთიანი სისტემის შემოღება მისასალმებელია, რადგან დაუშვებელია ერთი და იგივე სამართალდარღვევა სხვადასხვაგვარად იყოს განმარტებული სექტორების მიხედვით და სანქციაც იყოს განსხვავებული.

სანქციების ნაწილში, გამონაკლისს წარმოადგენს მხოლოდ საქართველოს ეროვნული ბანკი, რომელსაც „კონკურენციის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრულ ჯარიმასთან ერთად, ასევე, დამატებით შეუძლია გამოიყენოს სხვა საზედამხედველო ზომა (მაგ: ხელმოწერის უფლების შეჩერება და აშ.).

ამასთან, 2020 წელს განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ, სრულად გაიმიჯნა სააგენტოსა და სფეროს მარეგულირებელი ორგანოს კომპეტენციების ფარგლები და განისაზღვრა ის კონკრეტული შემთხვევები, რა დროს რომელი უწყება არის პასუხისმგებელი კანონის აღსრულებაზე. კერძოდ, ეკონომიკის რეგულირებად სფეროში საქართველოს კონკურენციის ეროვნული სააგენტო საკითხს შეისწავლის თუ:

ა) კანონის სავარაუდო დამრღვევი ან კონცენტრაციის მონაწილე ერთ-ერთი მხარე არ არის ეკონომიკის რეგულირებადი სფეროს ეკონომიკური აგენტი: — აღნიშნული პირობა დაკმაყოფილებულ იქნება იმ შემთხვევაში, თუ, მაგალითად, კონცენტრაცია უნდა განხორციელდეს საფინანსო ინსტიტუტსა და სადაზღვევო კომპანიას შორის, ან თუ კონკურენციის შემზღუდველი შეთანხმების მხარეები არიან ენერგეტიკის სექტორში მოქმედი კომპანია და არარეგულირებადი სუბიექტი.

ბ) კანონის სავარაუდო დამრღვევი და კონცენტრაციის მონაწილე მხარეები ეკონომიკის სხვადასხვა რეგულირებადი სფეროს ეკონომიკური აგენტები არიან: — აღნიშნული პირობა დაკმაყოფილებული იქნება იმ შემთხვევაში, თუ მაგალითად, კონცენტრაციის მონაწილე მხარეებს წარმოადგენენ საფინანსო ინსტიტუტი და ენერგეტიკული კომპანია, ან თუ კონკურენციის საწინააღმდეგო შეთანხმების ფორმირება ხდება მათ შორის.

გ) სავარაუდო კანონის საწინააღმდეგო ქმედების განმახორციელებელი სუბიექტი/სუბიექტები არის/არიან ეკონომიკის რეგულირებადი სფეროს ეკონომიკური აგენტი/ეკონომიკური აგენტები, მაგრამ ეს ქმედება (დავის საგანი) ეკონომიკის რეგულირებად სფეროში არ განხორციელებულა: — ეს პირობა დაკმაყოფილებული იქნება იმ შემთხვევაში, თუ, მაგალითად, კომუნიკაციების სექტორში მოქმედი კომპანიები შეთანხმებული პირობებით შევლენ ისეთ სახელმწიფო ტენდერებში, რომელიც არ ეხება რეგულირებად სფეროს და აშ.

თავის მხრივ, მარეგულირებელი ორგანოები შეისწავლიან საკითხს, რომელიც ეხება მათ უშუალო რეგულირებად სექტორში მოქმედ სუბიექტებს. მაგალითად, ბანკების კონცენტრაციას შეისწავლის საქართველოს ეროვნული ბანკი. ასევე, მარეგულირებლის კომპეტენციას მიეკუთვნება საქმის წარმოების დაწყება სუბიექტის ცალმხრივ კანონსაწინააღმდეგო ქცევაზე — დომინანტური მდგომარეობის ბოროტად გამოყენებაზე (თუ დავის საგანიც რეგულირებადია).

კომპეტენციების გამიჯვნის თაობაზე უწყებებს შორის მიმდინარეობს მოლაპარაკებები და თუ პრაქტიკაში ექნება ადგილი ისეთ შემთხვევას, რომ ვერ მოხდა საქმის განხილვაზე უფლებამოსილი ორგანოს განსაზღვრა, შესაბამის წარმოებას ჩაატარებს სააგენტო, რაც დადებითად შეიძლება შეფასდეს, რადგან აღარ მოხდება რაიმე საკითხის ღიად დატოვება.

რაც შეეხება პროცედურულ ნაწილს, თითოეულ მარეგულირებელ ორგანოს მიეცა საშუალება მათი სპეციალური კანონმდებლობით შემოიღოს უშუალოდ სფეროს სპეციფიკას მორგებული პროცედურა. ამასთან, კანონმდებლობით გათვალისწინებულია უწყებათა შორის სავალდებულო თანამშრომლობის ნორმები, კერძოდ, იმის მიუხედავად თუ რომელი უწყება განიხილავს საკითხს, სავალდებულო ხდება მეორე უწყების ჩართვა ადმინისტრაციულ წარმოებაში. წარმოებაში მონაწილეობა გამოიხატება — ადმინისტრაციული წარმოების მასალების გაცნობაში, ახსნა-განმარტებებში/შემაჯამებელ სხდომებში მონაწილეობაში, გადაწყვეტილების პროექტის გაცნობაში, სანქციების თაობაზე მოსაზრებების წარდგენაში და ა.შ. თუმცა, არც ერთი უწყებისათვის არ არის სავალდებულო, მბოჭავი ძალის მქონე მეორის მოსაზრება.

პროცედურულ ნაწილში, სააგენტოს მიერ საქმის შესწავლის შემთხვევაში, ერთ-ერთი საგამონაკლისო რეგულირება შეეხება საფინანსო სექტორში მოქმედი სუბიექტებისაგან ინფორმაციის გამოთხოვას. კერძოდ, სააგენტოს არ აქვს უფლება პირდაპირ გამოითხოვოს ინფორმაცია საფინანსო სექტორის წარმომადგენლებისგან. სააგენტო ვალდებულია მიმართოს საქართველოს ეროვნულ ბანკს, რომელიც, თავის მხრივ უზრუნველყოფს ინფორმაციის მოპოვებას.

2020 წელს კანონში განხორციელებული ცვლილებები დადებითად შეიძლება შეფასდეს, თუმცა, სექტორის სპეციფიკიდან გამომდინარე, გრძელვადიან პერსპექტივაში, პრაქტიკა ნათლად აჩვენებს თუ როგორ უნდა მოხდეს უფრო მეტად ამ საკითხების დარეგულირება და საჭირო გახდება თუ არა სხვაგვარი საკანონმდებლო მოდელის შემოთავაზება — მაგალითად, კონკურენციის კანონმდებლობის აღსრულების უფლება უნდა მიეცეს თუ არა სრულად სააგენტოს, ან სრულად მარეგულირებლის კომპეტენციაში უნდა შედივიდეს თუ არა.

საქართველოს კონსტიტუციით ეკონომიკური თავისუფლება აღიარებული და უზრუნველყოფილი უფლებაა. კონკურენცია ეკონომიკური თავისუფლების ქვაკუთხედს წარმოადგენს.

კონსტიტუციის შესაბამისად, სახელმწიფო ზრუნავს ქვეყანაში კონკურენციის განვითარებაზე.

საქართველოს კონკურენციის შესახებ საქართველოს კანონი მიღებულია 2012 წელს. კანონის მიზანია საქართველოში ბაზრის ლიბერალიზაციის, თავისუფალი ვაჭრობისა და კონკურენციის ხელშეწყობა.

საქართველოს კონკურენციის კანონის მისადაგება ევროპულ კანონმდებლობასთან საქართველოსა და ევროკავშირს შორის გაფორმებული ღრმა და ყოვლისმომცვლელი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებით გათვალისწინებული პირობაა. ამ პირობიდან გამომდინარეობდა კანონში განხორციელებული ცვლილებები რომელიც საქართველოს პარლამენტმა 2020 წელს დაამტკიცა. აღნიშნული ცვლილებების მომზადებაში ევროკავშირის ექსპერტები აქტიურად იყვენენ ჩართულები.

საქართველოს პარლამენტის მიერ დამტკიცებული ცვლილებების შედეგად საქართველოში მოქმედი ყველა ეკონომიკური სუბიექტი ერთი კანონის რეგულირების ქვეშ მოექცა და კონკურენციის კანონი გავრცელდა ყველა სფეროზე, რაც ცალსახად დადებითად უნდა შეფასდეს.

კანონში განხორციელებული მნიშვნელოვან ცვლილებებს წარმოადგენდა სააგენტოს უფლებამოსილებების და პროცედურების გამართვა ისეთ საკითხებთან მიმართებით, როგორიცაა ინფორმაციის გამოთხოვა, საქმის მოკვლევის ვადები და ადგილზე შემოწმების მექანიზმი.

კანონში განხორციელებული ცვლილების შედეგად გამკაცრდა კანონმდებლობა არაკეთილსინდისიერ კონკურენციის ფაქტებზე და განისაზღვრა ჯარიმა კანონის დარღვევაზე პირველ ჯერზე ბრუნვის 1%-მდე ხოლო დარღვევის განმეორების შემთხვევაში ბრუნვის 3%-მდე.

მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეეხო რეგულირებადი სფეროს აგენტებს, რომლებზეც ცვლილებამდე კანონის მოქმედება არ ვრცელდებოდა, ხოლო ცვლილების შემდგომ რეგულირებადი სფეროს აგენტებზეც ისევე როგორც ყველა სხვა სფეროზე კანონი ყოვლისმომცვლელად გავრცელდება. მნიშვნელოვანი სახესხვაობას წარმოადგენს ის გარემოება რომ რეგულირებადი სფეროს შემთხვევაში მაკონტროლებელ ორგანოს ამ სფეროს აგენტებს შორის დავის შემთხვევაში არა კონკურენციის სააგენტო არამედ ეროვნული მარეგულირებელი ორგანო იქნება.

ამასთან, კანონით განისაზღვრა, რომ კონკურენციის სააგენტო შეისწავლის საკითხს იმ შემთხვევაში თუ:

ა) სავარაუდო კანონდამრღვევი ან კონცენტრაციის მონაწილე ერთ-ერთი მხარე არ წარმოადგენს ეკონომიკის რეგულირებადი სფეროს ეკონომიკურ აგენტს;

ბ) სავარაუდო კანონდამრღვევი ან კონცენტრაციის მონაწილე მხარეები წარმოადგენენ ეკონომიკის რეგულირებადი სხვადასხვა სფეროს ეკონომიკურ აგენტებს;

გ) ქმედების განმახორციელებელი სუბიექტ(ებ)ი წარმოადგენს ეკონომიკის რეგულირებადი სფეროს ეკონომიკურ აგენტს, მაგრამ, სავარაუდო კანონსაწინააღმდეგო ქმედება (დავის საგანი) არ არის განხორციელებული ეკონომიკის რეგულირებად სფეროში.

პარლამენტის მიერ 2020 წელს მიღებული კონკურენციის კანონის ცვლილებები მნიშვნელოვანი ნაბიჯია კონკურენციის კანონმდებლობის სრულყოფის კუთხით ამასთან, კვლავ რჩება საკითხები, რომლებიც საჭიროებს შემდგომ დახვეწას.

სამეწარმეო სამართალი

შედეგი

2013 წლის 24 ივნისის საქმეზე ას 76–72–2013 უზენაესმა სასამართლომ განმარტა, რომ კომპანიის დირექტორის უფლებამოსილების შეზღუდვა გარიგების დადებაზე რეგისტრირებული უნდა იყოს სამეწარმეო რეესტრში ან მესამე პირმა, რომლის თანხმობის გარეშეც დაიდო გარიგება, უნდა დაამტკიცოს, რომ ხელშემკვრელი მხარეები არაკეთილსინდისიერად მოქმედებდნენ და თანხმობის აუცილებლობის თაობაზე მათთვის ცნობილი იყო.

ფაქტები

1. თბილისის საოლქო სასამართლოს სამოქალაქო და სამეწარმეო საქმეთა კოლეგიის 2003 წლის 28 თებერვლის განჩინებით დამტკიცდა მხარეთა შორის მორიგება. განჩინების მე-11 პუნქტის თანახმად, მხარეები შეთანხმდნენ, რომ ნაკისრი ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის მიზნით და დავალიანების სრულად ამოწურვამდე შპს „ს. ტ-ი“ არ განკარგავდა (არ დატვირთავს, არ გაასხვისებს) თავის უძრავ-მოძრავ ქონებას სს „ს-ოს“ წინასწარი თანხმობის გარეშე;

2. მორიგების აქტით გათვალისწინებული ზემოაღნიშნული შეზღუდვა სს „ტ. ი-ის“ თანხმობის გარეშე ქონების გასხვისების თაობაზე, რაიმე ფორმით რეგისტრირებული არ ყოფილა;

3. 26.03.2009 წელს შპს „ს. ტ-სა“ (გამყიდველი) და შპს „მ-ს“ (მყიდველი) შორის გაფორმდა ლიცენზიების გადაცემის ხელშეკრულება, რომლითაც შპს „მ-მა“ შეიძინა N53 ლიცენზია (სატელეფონო (სასადგურო) ინდექსით … სარგებლობის უფლება) სრულად და N21 ლიცენზია ნაწილობრივ, სამნიშნა ნუმერაციის რესუსრსის 8–10-ის ნაწილში;

4. 31.03.2009 წელს. შპს „ს. ტ-სა“ (გამყიდველი) და შპს „მ-ს“ (მყიდველი) შორის გაფორმდა ნასყიდობის ხელშეკრულება, რომლითაც შპს „მ-მა“ შეიძინა 2 355 606.22 აშშ დოლარის ღირებულების ქონება;

5. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 04.01.2011წ. განაჩენით დადგენილია სადავო გარიგებების მხოლოდ ერთი მხარის — შპს „ს. ტ-ის“ (გამყიდველის) ხელმძღვანელი პირების მართლსაწინაღმდეგო ქმედება სადავო გარიგებების დადებისას. რაც შეეხება გარიგების მეორე მხარეს — შპს „მ-ს“ (მყიდველს), ზემოაღნიშნული განაჩენით არ დასტურდება ის გარემოება, რომ სადავო გარიგებების დადებისას კომპანიის ხელმძღვანელების ქმედება წარმოადგენდა მართლსაწინააღმდეგო, ბრალეულ ქმედებას და რომ გარიგების დადების მიმართ მისი მიზანი აპელანტებისათვის ზიანის მიყენება იყო.

სასამართლოს შეფასება

სამოქალაქო კოდექსის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, თუ გარიგების ნამდვილობა დამოკიდებულია მესამე პირის თანხმობაზე, მაშინ როგორც თანხმობა, ასევე მასზე უარი შეიძლება გამოითქვას როგორც ერთი, ისე მეორე მხარის წინაშე. იმავე კოდექსის 59-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით კი, ბათილია კანონით ან ხელშეკრულებით გათვალისწინებული აუცილებელი ფორმის დაუცველად დადებული გარიგება, ასევე ნებართვის გარეშე დადებული გარიგება, თუ ამ გარიგებისთვის საჭიროა ნებართვა.

საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ მითითებული ნორმა შეეხება როგორც კანონით დადგენილ, ისე მხარეთა მიერ შეთანხმების საფუძველზე დაწესებულ სავალდებულო თანხმობას. განსხვავება ისაა, რომ კანონით დადგენილი სავალდებულო თანხმობის (ნებართვის) არ არსებობისას გარიგების ნამდვილობა კონტრაჰენტის მოქმედებაზე დამოკიდებული არაა და იგი ცალსახად ბათილია, ხოლო თუ მესამე პირის თანხმობა ხელშეკრულების ან სხვა ვალდებულებით სამართლებრივი ინსტრუმენტის მეშვეობითაა გათვალისწინებული, ამგვარი თანხმობის გარეშე დადებული გარიგების ნამდვილობა კონტრაჰენტის კეთილსინდისიერებაზეა დამოკიდებული, ანუ იმ გარემოებაზე, იცოდა თუ არა მან გარიგების დადებისას მისი ხელშემკვრელი მხარის უფლებამოსილების შეზღუდვის თაობაზე.

იურიდიული პირის შემთხვევაში, ამგვარი შეზღუდვა რეგისტრირებული უნდა იყოს კანონით დადგენილი წესით, ან მესამე პირმა, რომლის თანხმობის გარეშეც დაიდო გარიგება, უნდა დაამტკიცოს, რომ ხელშემკვრელი მხარეები არაკეთილსინდისიერად მოქმედებდნენ და თანხმობის აუცილებლობის თაობაზე მათთვის ცნობილი იყო. განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ამ ნორმის სწორად განმარტება სამეწარმეო სუბიექტებთან მიმართებით იძენს, ვინაიდან, კონკრეტულ საზოგადოებას თავისი წესდებით შეუძლია დააწესოს საერთო კრების ან სამეთვალყურეო საბჭოს ან ყველა პარტნიორის თანხმობის აუცილებლობა ისეთ საკითხებზეც, რომლებზეც კანონით ასეთი თანხმობა საჭირო არ არის. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ მესამე პრებისათვის ამგვარ შეზღუდვას ძალა აქვს, თუ იგი სამეწარმეო რეესტრშია რეგისტრირებული.

საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ, მოცემულ შემთხვევაში, მორიგების აქტით გათვალისწინებული შეზღუდვა სს „ტ. ი-ის“ თანხმობის გარეშე ქონების გასხვისების დაუშვებლობის თაობაზე, რაიმე ფორმით რეგისტრირებული არ ყოფილა.

ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სადავო გარიგებების ბათილად ცნობის საფუძველი არ არსებობს.

სესხის ხელშეკრულბა

შედეგი

2015 წლის 22 ივლისის საქმეზე ას 127–119–2015 უზენაესმა სასამართლომ განმარტა, რომ საბანკო სისტემის მეშვეობით მხოლოდ თანხის გაგზავნის დადასტურება არ არის საკმარისი სესხის ხელშეკრულების დადებულად ჩასათვლელად.

ფაქტები

1. მოსარჩელემ, რომელიც რამდენიმე წელი ცხოვრობდა იტალიაში, 2010 წელს გაიცნო მოპასუხე და პერიოდულად უგზავნიდა თანხებს იტალიაში გასამგზავრებლად. მთლიანობაში, გაგზავნილი თანხის ოდენობამ შეადგინა 4 327 ევრო, რომელიც მოპასუხეს 2011 წლის ბოლომდე უნდა დაებრუნებინა.

2. მოპასუხემ არ უარყო სადავო თანხების იტალიიდან გამოგზავნის შესახებ მითითებული გარემოება, თუმცა განმარტა, რომ მასსა და მოპასუხეს შორის რაიმე შეთანხმებას სასესხო ურთიერთობაზე (თანხის დაბრუნებაზე) ადგილი არ ჰქონია. მოპასუხემ მიუთითა, რომ მოსარჩელე გაიცნო სკაიპის მეშვეობით და ინტენსიური მიმოწერის შედეგად ერთმანეთი შეუყვარდათ. მოგვიანებით, მოსარჩელემ შესთავაზა მისივე დაფინანსებით სამი თვით იტალიაში თავისთან გამგზავრება. მოპასუხემ შეთავაზება მიიღო და სამი თვით სტუმრად გაემგზავრა მოსარჩელესთან იტალიაში. საქართველოში დაბრუნების შემდეგ ჩამოვიდა მოსარჩელეც, ხოლო 2012 წლის იანვარში ირივენი კვალავ გაემგზავრნენ იტალიაში. მოგვიანებით კი, პირადი ცხოვრების არათანხვედრი გეგმების გამო მათ შორის ურთიერთობა დაიძაბა.

სასამართლოს შეფასება

სასამართლომ აღნიშნა, რომ სესხის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე ვალდებულებით -სამართლებივი ურთიერთობის არსებობის მტკიცების ტვირთი მოსარჩელეს ეკისრებოდა, მით უფრო, იმ პირობებში, როდესაც მოპასუხემ დაადასტურა თანხის მიღების ფაქტი და სადავოდ გახადა მხოლოდ თანხის გადაცემის მიზნობრიობა (სასესხო ურთიერთობის არსებობა). მართალია მოცემულ შემთხვევაში, მოსარჩელემ წარმოადგინა სადავო თანხის იტალიიდან გადმოგზავნის გზით მოპასუხისათვის თანხის გადაცემის დამადასტურებელი მტკიცებულება (ფულადი გზავნილის გადარიცხვის ამსახველი ამონაწერი), თუმცა მასში რაიმე მინიშნება/მითითება არ არის მხარეთა შორის სასესხო ვალდებულების არსებობაზე. შესაბამისად, იმ პირობებში, როდესაც სადავოა თანხის გადაცემის დანიშნულება (სამართალურთიერთობის კვალიფიაციისათვის) მხოლოდ მოპასუხის სახელზე სადავო თანხის გადმოგზავნა და მის მიერ ამ თანხის მიღების ფაქტით არ შეიძლება დადასტურდეს მხარეთა შორის სასესხო ვალდებულების არსებობა.

სასამართლოს მოსაზრებით, სესხის ზეპირი ხელშეკრულების არსებობაზე მითითებისას სახეზე უნდა იყოს არა მხოლოდ თანხის გადაცემა, არამედ, ის ფაქტობრივი გარემოებაც, რომ თანხის მიმღებმა მისი დაბრუნების ვალდებულება იკისრა. სწორედ ამ გარემოების არსებობა განაპირობებს ხელშეკრულებიდან გამომდინარე საპირისპირო ვალდებულების — სესხის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლებას.